Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2011

Ωφελιμισμός


Ο  Bentham μπορεί να θεωρηθεί ο «πατέρας» του ωφελιμισμού, του φιλοσοφικού ρεύματος που θα εξελιχθεί στην νομική, ηθική και πολιτική βάση του οικονομικού φιλελευθερισμού και της κουλτούρας του καπιταλισμού. Ο Άγγλος νομοθέτης υποστηρίζει το δικαίωμα στην τοκογλυφία και την οικονομική ελευθερία, ενώ ανάγει σε υπέρτατο αγαθό την ηδονή και το όφελος.



«H Φύση έχει θέσει τους ανθρώπους υπό την κυριαρχία δύο ισχυρών αφεντάδων, του πόνου και της ευχαρίστησης. Μόνο από αυτούς εξαρτάται τι πρέπει να κάνουμε όπως επίσης αυτοί θα καθορίσουν το τι θα κάνουμε. Από τη μία πλευρά η σταθερά του σωστού και του λάθους, από την άλλη η αλυσίδα των αιτίων και των αποτελεσμάτων, είναι δεμένες στο θρόνο τους. Μας ορίζουν σε ό,τι κάνουμε, λέμε, σκεφτόμαστε…»

Θεωρίες για την αλήθεια

Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2011

Logicomix


Σας παραπέμπω στην ιστοσελίδα του βιβλίου που σας μίλησα, του Απόστολου Δοξιάδη, στην οποία θα βρείτε ως ήρωες κόμικ αρκετούς από τους φιλοσόφους που ασχολήθηκαν με τη Λογική και τα Μαθηματικά. Ανάμεσά τους τον γνωστό μας (αγαπημένο ε;) Βιτγκενστάϊν.

Λέξεις...ξανά!


ι λέξεις μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Πάντα νικούν στο τέλος. Οι λέξεις. Μόνο αυτές"




Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο μιας μαθήτριάς μου στο 2ο ΓΕΛ Πολίχνης, στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του Α.Π.Θ. σήμερα, και γράψτε τη δική σας άποψη

Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2011

Τι είναι η αλήθεια;

Σχεδιάγραμμα Μαθήματος

Αλήθεια





 Όπως αντιλαμβάνεστε από τον τίτλο, το επόμενο θέμα της συζήτησής μας θα είναι η αλήθεια. Τι εννοούμε με τη λέξη αλήθεια; Πώς προσεγγίζεται στο τραγούδι του Cash; Δεκτές οι απαντήσεις σας!


Και δύο αποφθέγματα για σκέψη: Ο δρόμος της αλήθειας περνάει πάνω από ένα σκοινί, που δεν είναι τεντωμένο σε μεγάλο ύψος, αλλά ακριβώς λίγο πιο πάνω από τη γη. Φαίνεται περισσότερο να προορίζεται να σκοντάφτουν οι άνθρωποι, παρά να βαδίζουν πάνω σ' αυτό, Φραντς Κάφκα
 Το φως της αληθείας έκαμε πολλούς ανθρώπους να κρυφτούν πίσω από τον ίσκιο της, Μολιέρος

 Από Βικιφθέγματα

Κατανοώντας τις καθολικές έννοιες


Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, με βάση και τα σχόλια που έχουν κατατεθεί ως τώρα, πόσο επίπονη και επίμονη για τη φιλοσοφική σκέψη είναι η αναζήτηση της αλήθειας για τις καθολικές έννοιες. 


Ανακεφαλαιώνουμε:


Η γλώσσα αποτελείται από λέξεις
 Η λέξη είναι το μικρότερο τμήμα της γλώσσας με νόημα
Οι λέξεις συνδυάζονται και δημιουργούν προτάσεις

Ποια είναι η σχέση των λέξεων με τα πράγματα;
Οι έννοιες αναφέρονται σε σύνολα πραγμάτων και οι λέξεις σχετίζονται με έννοιες

Οι έννοιες ή οι ιδέες είναι ίδιες(κοινές) για κάθε γλώσσα
έτσι μπορούμε να μεταφράζουμε από τη μια γλώσσα στην άλλη

Υπάρχουν όμως έννοιες που δηλώνουν χαρακτηριστικά πραγμάτων

Για παράδειγμα, δικαιοσύνη, αλήθεια, σεβασμός
Πώς θα τις ορίσουμε


Πλάτωνας: θεωρία των Ιδεών

Οι Ιδέες υπάρχουν ανεξάρτητα από τον αισθητό κόσμο αιώνιες και αμετάβλητες
Μόνο με το νου μπορούμε να τις γνωρίσουμε


Αριστοτέλης: Καθολικές έννοιες

Οι καθολικές έννοιες βρίσκονται μέσα στα φυσικά αντικείμενα
τις σχηματίζουμε με μια διαδικασία νοητικής αφαίρεσης άλλων ιδιοτήτων
Λευκό, κρατούμε μόνο την ιδιότητα του λευκού, αφαιρώντας όλες τις άλλες


Νομιναλιστές : Ονοματοκρατία

Οι καθολικές ιδέες υπάρχουν μόνο ως ονόματα στην ανθρώπινη σκέψη


Εμπειριστές (Λοκ, Χιουμ): Καθολικές έννοιες

  Ο  Λόκ θεωρεί τις ιδέες αποτέλεσμα της νόησης
Αυτό που έχουμε στο μυαλό μας είναι η σκέψη για τη λευκότητα.
όχι η λευκότητα ως ουσία


Βιτγκενστάιν: Ας ρωτήσουμε για τη χρήση

Η γλώσσα είναι ένα εργαλείο αρκετά περίπλοκο
Είναι κοινωνικό φαινόμενο
Την αποκτάμε με τη χρήση της μέσα στην κοινότητα που ανήκουμε


Όστιν: Διαπιστωτική και επιτελεστική εκφορά

Η γλώσσα δεν μεταδίδει μόνο πληροφορίες δηλώνοντας ή περιγράφοντας
Αλλά και επιτελεί, κάνει κάτι
"Αφήνω την περιουσία μου εξίσου στα δύο παιδιά μου"
Μαθαίνω μια γλώσσα παρατηρώντας τη χρήση των λέξεων από τους άλλους ανθρώπους

Το ερώτημα για το νόημα των λέξεων παραμένει ανοικτό.

To be continued...


Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2011

How to do things with words

Κατά τον εικοστό αιώνα όλοι οι φιλόσοφοι προτιμούν να εγκαταλείψουν τη μεταφυσική και να στραφούν προς άλλες μεθόδους ή ιδέες του φιλοσοφικώς σκέπτεσθαι. Ο Austin πολύ νωρίς αντιλαμβάνεται ότι στην ήπειρο που λέγεται φιλοσοφία δεν μπορεί κανείς να φτάσει εάν προηγουμένως δεν ξεκαθαρίσει τις σχέσεις του με τη γλώσσα, η οποία εκ των πραγμάτων καθίσταται το κεντρικό φιλοσοφικό αντικείμενο των θεωρητικών ερευνών. Ο Austin στο θαυμάσιο βιβλίο του Πώς να κάνουμε πράγματα με τις λέξεις (How to do things with words, 1962) επιχειρεί την επιστημολογική τομή ανάμεσα στην παραδοσιακή και τη σύγχρονη φιλοσοφία περί γλώσσας και κοινωνίας....τονίζει με εξαιρετική οξύνοια ότι οι γλωσικές προτάσεις διακρίνονται σε δύο τύπους: στον τύπο της διαπιστωτικής εκφοράς και στον τύπο της επιτελεστικής εκφοράς. Οι δύο αυτοί τύποι έχουν και διαφορετικές τιμές αξιολόγησης ή αποτίμησης. Ο πρώτος τύπος ελέγχεται όσον αφορά την αλήθεια του ή το ψεύδος του, ενώ ο δεύτερος τύπος κρίνεται με βάση την ευστοχία του ή την αστοχία του στις πραγματολογικές συνθήκες οργάνωσής του.
Κατά τον Austin κάθε γλωσσική πράξη περιλαμβάνει τρία επίπεδα: πρώτον, το λεκτικό, το οποίο συμπίμπτει με τη συντακτική δομή της εκφοράς, δεύτερον, το ενδολεκτικό, το οποίο συγκροτεί την ίδια τη γλώσσα ως πράξη και, τρίτον, το περιλεκτικό, σύμφωνα με το οποίο η λεκτική ορθότητα της γλωσσικής πράξης κρίνεται από το αποτέλεσμά της. Εάν π.χ. πω σε κάποιον «κλείσε το στόμα σου», σε μια τέτοια περίπτωση έχουμε το λεκτικό επίπεδο που συμπίπτει, όπως τονίστηκε, με το συντακτικό, το ενδολεκτικό, το οποίο συνιστά την πράξη της απειλής: κλείσε το στόμα σου επειδή διαφορετικά... και τρίτον, το αποτέλεσμα της πράξης της απειλής: δηλαδή, ή θα κλείσει το στόμα του ή θα φάει ξύλο.
Η ένταξη της καθημερινής γλώσσας στη θεωρητική προβληματική οδήγησε τον Austin στην ανακάλυψη ενός παγόβουνου που το λένε γλώσσα, που το λένε τελικά ζωή.

Tractatus Logico-Philosophicus



  1. Ο κόσμος είναι όλα όσα συμβαίνουν. 
  2. Το γεγονός, είναι η ύπαρξη καταστάσεων πραγμάτων. 
  3. Κάθε σκέψη είναι μία λογική εικόνα των γεγονότων. 
  4. Η σκέψη είναι μια πρόταση με νόημα. 
  5. Η πρόταση είναι μια συνάρτηση αλήθειας των στοιχειωδών προτάσεων. 
  6. Η γενική μορφή της συνάρτησης αλήθειας είναι .
    1.   δηλώνει όλες τις ατομικές προτάσεις
    2.   δηλώνει οποιοδήποτε σύνολο προτάσεων, και
    3.   δηλώνει την άρνηση των προτάσεων που συνιστούν το
  7. Για όσα δεν μπορεί να μιλά κανείς θα πρέπει να σωπαίνει.
Tractatus 
Λούντβιχ Βιτγκενστάιν 

Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2011

Ο Όκαμ και οι καθολικές έννοιες

 Ο Όκαμ υποστήριζε  ότι οι Γενικές Έννοιες (universals) δεν υπάρχουν έξω από το μυαλό. Οι Γενικές Έννοιες απλά είναι ονόματα που χρησιμοποιούμε για ν’ αναφερθούμε σε ομάδες ατόμων και στις ιδιότητες των ατόμων. Οι ρεαλιστές ισχυρίζονται ότι όχι μόνο υπάρχουν ξεχωριστά άτομα και οι ιδέες μας για τα άτομα αυτά, αλλά υπάρχουν και οι Γενικές Έννοιες. Ο Όκαμ πίστευε πως αυτή η πολλαπλότητα ήταν υπερβολική. Δεν χρειαζόμαστε Γενικές Έννοιες για να εξηγήσουμε τα πάντα. Για τους νομιναλιστές και τους ρεαλιστές, υπάρχει ο Σωκράτης και η ιδέα (έννοια) του Σωκράτη. Για τους ρεαλιστές υπήρχαν τέτοιες πραγματικότητες όπως το θνητόν του Σωκράτη, το ζωώδες του Σωκράτη κλπ. Δηλαδή, οποιαδήποτε ιδιότητα μπορεί ν’ αποδοθεί στο Σωκράτη, έχει μια αντίστοιχη “πραγματικότητα”, μια “Γενική Έννοια” ή είδος, όπως το έλεγε ο Πλάτωνας. Μπορεί να λεχθεί πως ο Γουλιέλμος ήταν σκεπτικός γι’ αυτή τη σφαίρα της πολλαπλότητας που ονομαζόταν η σφαίρα των Γενικών Εννοιών. Δεν είναι απαραίτητη για τη λογική, την επιστημολογία ή τη μεταφυσική, οπότε γιατί να προϋποθέσουμε μια μη αναγκαία πολλαπλότητα;

Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2011

Το ξυράφι του Όκαμ

Το Ξυράφι του Όκκαμ, αποδίδεται και ως Λεπίδα του Όκαμ), είναι επιστημονική αρχή, η οποία αποδίδεται στον Άγγλο φιλόσοφο Λογικής και φραγκισκανό μοναχό του 14ου αιώνα, Γουλιέλμο του Όκαμ. Η αρχή αυτή αποτελεί την βάση της μεθοδολογικής απαγωγής και αποκαλείται επίσης αρχή της οικονομίας.
Στην απλούστερη διατύπωσή του, το Ξυράφι του Όκαμ εκφράζεται ως εξής: «Κανείς δεν θα πρέπει να προβαίνει σε περισσότερες εικασίες από όσες είναι απαραίτητες».
Στα λατινικά διατυπώνεται ως:Pluralitas non est ponenda sine necessitate
Η φράση αυτή θα μπορούσε να αποδοθεί πολύ ελεύθερα ως εξής: Όταν δύο θεωρίες παρέχουν εξίσου ακριβείς προβλέψεις, πάντα επιλέγουμε την απλούστερη.

Παράδειγμα: Παρατηρούμε ότι ένα δέντρο έχει πέσει μετά από μια θύελλα. Βάσει του δεδομένου της θύελλας συνδυασμένου με αυτό του πεσμένου δέντρου, μία λογική εικασία θα ήταν να υποθέσουμε ότι η ισχύς της θύελλας ξερίζωσε και έριξε κάτω το δέντρο. Αυτή η υπόθεση δεν προσβάλλει την κριτική μας σκέψη, καθότι υπάρχουν ισχυροί λογικοί δεσμοί μεταξύ αυτού που ήδη γνωρίζουμε και αυτού που υποθέτουμε ότι έγινε (δηλ. το ότι βλέπουμε και ακούμε τις θύελλες αποτελεί ισχυρή απόδειξη για την ύπαρξή τους και για το ότι είναι ικανές να ξεριζώσουν και να ρίξουν κάτω δέντρα). Μία εναλλακτική υπόθεση θα ήταν ότι ένας γιγάντιος εξωγήινος ξερίζωσε το δέντρο. Αυτή η υπόθεση, ωστόσο, προϋποθέτει αρκετές περαιτέρω εικασίες, οι οποίες χαρακτηρίζονται από διάφορες λογικές αδυναμίες που προκύπτουν από ασυνέπειες με τα όσα ήδη γνωρίζουμε (αναφορικά με την ύπαρξη των εξωγήινων, την ικανότητα και την πρόθεσή τους να εκτελούν διαστρικά ταξίδια, την ικανότητα και την πρόθεσή τους να ξεριζώνουν δέντρα—είτε επίτηδες είτε όχι—καθώς και την ύπαρξη εξωγήινης βιολογίας που τους επιτρέπει να έχουν 200 μέτρα ύψος παρά την βαρύτητα της γης), πράγμα που την καθιστά απορριπτέα.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι όταν ένας ασθενής χειρουργείται και πριν την εγχείριση ο γιατρός έχει αποφανθεί ότι οι πιθανότητες επιβίωσης του είναι μηδαμινές. Εάν τελικά ο ασθενής επιβιώσει η λογική με τις λιγότερες εικασίες είναι ότι ο γιατρός έκανε λάθος διάγνωση. Συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις επικρατεί η λογική του θαύματος, η οποία προϋποθέτει αρκετές περαιτέρω εικασίες. Στην αντίθετη περίπτωση που ο γιατρός έχει αποφανθεί ότι πρόκειται για μια απλή εγχείριση και τελικά ο ασθενής πεθαίνει, η απλή εικασία του ιατρικού λάθους όμως υπερισχύει.

Διαβάστε όλο το άρθρο

Μπορείτε να διατυπώσετε ένα δικό σας παράδειγμα; 

Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2011

Η θεωρία των Ιδεών

«Το ζήτημα με συντομία: Ο Σωκράτης έλεγε πως δεν μπορείς να συζητάς ηθικά προβλήματα του τύπου πώς να ενεργεί κανείς δίκαια, ή αισθητικά «Το ζήτημα με συντομία: Ο Σωκράτης έλεγε πως δεν μπορείς να συζητάς ηθικά προβλήματα του τύπου πώς να ενεργεί κανείς δίκαια, ή αισθητικά προβλήματα, π.χ. εάν ένα πράγμα είναι ωραίο, παρά μόνο αν έχεις προηγουμένως καθορίσει τι εννοείς με τις λέξεις "δικαιοσύνη" και "ομορφιά". (Αυτό το ξέρουμε, εκτός από τον Πλάτωνα, και από τον Ξενοφώντα και από τον Αριστοτέλη). Μέχρι να γίνει αυτός ο καθορισμός, ώστε να έχουμε ένα κριτήριο στο νου μας με βάση το οποίο θα μπορούμε ν' αξιολογούμε ατομικές πράξεις ή αντικείμενα, δεν θα ξέρουμε για τι πράγμα συζητάμε, και η συζήτηση μπορεί να καταλήγει σε αδιέξοδο, επειδή οι συνομιλητές προσδίδουν διαφορετικές έννοιες στις ίδιες λέξεις. Εάν αυτό είναι σωστό, είπε ο Πλάτων, πρέπει να παραδεχτούμε ότι τέτοιες έννοιες όπως η δικαιοσύνη ή η ομορφιά έχουν πραγματική υπόσταση, γιατί, διαφορετικά, ποιο το όφελος να προσπαθούμε να τις προσδιορίσουμε; Είναι μάταιο να ψάχνεις να βρεις ένα γενικό πρότυπο, εάν αυτό είναι μόνο φανταστικό. Κατά συνέπεια, δίδασκε ότι υπάρχει ένας Τύπος (αρχαία ελληνικά: εἶδος ή ἰδέα) αυτών και άλλων εννοιών, ο οποίος δεν ήταν μια απλή έννοια που υπήρχε στο νου μας, αλλά είχε μια αιώνια και αμετάβλητη φύση, ανεξάρτητη απ' οτιδήποτε μπορεί να νόμιζαν οι άνθρωποι γι' αυτό. Αυτός είναι ο περίφημος χωρισμός, ή η επιβεβαίωση της χωριστής ύπαρξης των Ιδεών -που είναι χωριστές, δηλαδή, τόσο από τα συγκεκριμένα παραδείγματά τους στον κόσμο όσο και από τη σκέψη μας γι' αυτές· και η πίστη σε Ιδέες που υπάρχουν έτσι ανεξάρτητα συνιστά αυτό που είναι γνωστό ως η "πλατωνική θεωρία των Ιδεών". Το ότι η θεωρία αυτή προήλθε από τη σωκρατική απαίτηση για ορισμούς, αλλά ο Πλάτων την ξεπέρασε με αυτόν τον τρόπο, επιβεβαιώνεται από τον Αριστοτέλη.»

 [W.K.C. Guthrie, Σωκράτης, Μ.Ι.Ε.Τ.: Αθήνα 21991, σ.52-53]

Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2011

Η γλώσσα μας...


Στίχοι: Σοφία Αθανασιάδου
Μουσική: Παντελής Θαλασσινός
Πρώτη εκτέλεση: Παντελής Θαλασσινός (Από άλλα περιβόλια)
(Glwssolalia - Pantelis Thalassinos - Apo alla perivolia)


Η γλώσσα που μου δώσατε μελώδισε στο στόμα,
ροδόσταμο που άνθισε στο πατρικό μου χώμα,
θαλασσινή η αύρα της, βουνίσια η πνοή της,
τον κόσμο όλο γύρισε, αλάργεψ' η φωνή της.


Η ανατολή τη λάτρεψε, η δύση την καρπώθει,
πόθο γλυκό ζωντάνεψε σ' αυτόν που τη ζυγώθει,
αθανασία γνώρισε στα έργα των ανθρώπων,
φεγγάριασε τη σκοτεινιά ξένων λαών και τόπων.


Γλώσσα μου μυριολάλητη πώς να σε ασημώσω
που 'σαι διαμάντι αδάμαστο, πέτρα για να στεριώσω,
έχω τον τρόπο μου εγώ την πέτρα να σηκώσω,
και αργυρούς θνητούς να βρω, τη γλώσσα ν' αρματώσω.


Αίσωπος, Όμηρος, Θαλλής, Ηρόδοτος κι Αισχίνης,
Σόλων, Σωκράτης, Σοφοκλής, Καβάφης κι Ευριπίδης,
Πίνδαρος, Πλάτων, Πλήθωνας, Κάλβος και Καζαντζάκης,
Ερατοσθένης, Ηράκλειτος, Σεφέρης, Καρυωτάκης,
Γκάτσος, Ελύτης, Αξελός, Παπαδιαμάντης, Ζέη
Αναγνωστάκης, Κούμας, Κουν, Μάτεσης, Ωριγένης,
Σικελιανός και Παλαμάς, Γαζής κι Αριστοτέλης,
Παπαντωνίου, Γιανναράς, Βρεττάκος, Καμπανέλλης,
Μαβίλλης, Σεβαστίκογλου, Ξενόπουλος, Διογένης,
και Μυριβίλης, Πιττακός, Δροσίνης, Δημοσθένης,
Επίκουρος, Ησίοδος, Γρυπάρης Καββαδίας,
Αναξαγόρας, Αρίσταρχος, Βενέζης και Βοργίας.


Η γλώσσα που μας δώσατε σμίλεψε το σκαρί μας,
το νου με γνώση μπόλιασε, πότισε την ψυχή μας,
μάγεψε πλάνητες πολλούς, ξελόγιασε την πέννα,
γένος και γης μπερδεύτηκαν, με μιας γενήκαν ένα.


Χαλάλι ήταν οι φθόγγοι της, θέριεψαν μύριες λέξεις,
οι λέξεις έβγαλαν φτερά και γέννησαν τις σκέψεις,
το γόνυ εκράτησαν ορθό στης λευτεριάς το τάμα,
γλωσσολαλιά Ελληνική, της οικουμένης θάμα.


Γλώσσα μου μυριολάλητη μην θαρρείς σε προδώσω,
μην τάχα σε απαρνηθώ, σ' άλλα καλά να ενδώσω,
λαλιά μου, εσύ, πεντάμορφη, πάντα θα σε χρυσώνω,
που 'σαι διαμάντι αδάμαστο, πέτρα για να στεριώνω,
έχω τον τρόπο μου εγώ την πέτρα να σηκώνω
και τους χρυσούς θνητούς να πω, την γλώσσα ν' αρματώνω.


Ρίτσος, Τερζάκης, Κοραής, Κορνάρος, Πρωταγόρας,
Ψυχάρης, Τσίρκας, Συκουτρής, Χρυσολωράς, και Ρώτας,
Αριστοφάνης, Βάρναλης, Βιζυηνός, Χορτάτσης
και Μακρυγιάννης, Σολωμός, Ρήγας και Σαμαράκης,
Αυγέρης, Ουράνης Μαρκοράς, και Ισοκράτης, Θέσπις,
Ψαθάς και Χριστιανόπουλος, Μουσούρος, Προβελέγγης,
και Θουκυδίδης, Μένανδρος, Δελμούζος, Καρκαβίτσας,
Χ(ε)ίλων, Ροΐδης, Λάσκαρης, Χάκκας, Χατζής, Σκαρίμπας,
Εμπεδοκλής και Πλούταρχος, Κύρος, Πανοπολίτης,
Κόραξ, Βοργίας, Βουτυράς, Σουρής, Βαλαωρίτης,
Ιορδανίδου, Αρβελέρ, Σαπφώ και Αλεξίου,
η Πολυδούρη, η Μιλλιέξ, Δέλτα και Σωτηρίου,
και Ιπποκράτης, Ξενοφών, Πολίτης, Εφταλιώτης,
Αισχύλος, Αινησίδημος, Λυσίας, Μπαμπινιώτης


Στο τραγούδι η γλώσσα προηγείται της σκέψης ή το αντίστροφο; Ποια είναι η δική σας άποψη;  

Μια πρώτη προσέγγιση

Κατευθύνεται η σκέψη μας από τη γλώσσα; Μπορεί να υπάρχει σκέψη χωρίς την ύπαρξη της γλώσσας; Πως σχετίζεται η γλώσσα με τη λογική ικανότητα; Η ενασχόληση και επεξεργασία των ερωτημάτων αυτών δημιούργησε σχολές και τάσεις σχετικά με το πώς και πόσα συνεισφέρει η γλώσσα στη σκέψη και αντίστροφα, με ποιον τρόπο και μέχρι ποιου σημείου επηρεάζει η σκέψη τη γλώσσα. Ο προβληματισμός αυτός οδήγησε σε τρεις ερμηνευτικές προσεγγίσεις. Υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν πως η σχέση γλώσσας και σκέψης είναι αιτιώδης και μονόδρομη με τη γλώσσα να είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ύπαρξη και διαμόρφωση της σκέψης (θεωρία του μπιχεβιορισμού και θεωρία της γλωσσικής σχετικότητας). Από την άλλη πλευρά οι λεγόμενοι παραδοσιακοί όπως ο Αριστοτέλης, Piaget, Schank, Mcnamara, Chomsky θεωρούν πως η σχέση γλώσσας και σκέψης είναι μεν αιτιώδης και μονόδρομη αλλά στην αντίθετη κατεύθυνση από την προηγούμενη θέση, με την ανάπτυξη της σκέψης να αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη της γλώσσας. Έχοντας υπόψη τις παραπάνω διαμετρικά αντίθετες ερμηνείες υπάρχει και η άποψη που έχει δοθεί από το Ρώσο L. Vygotsky η οποία εστιάζεται στη θέση πως η γλώσσα εξυπηρετεί δύο λειτουργίες την εξωτερική επικοινωνία και την εσωτερική σκέψη.
Κ.Δ.Α.Υ. Ν. ΑΡΤΑΣ
Αφού παρατηρήσετε προσεκτικά τις εικόνες ( μπορείτε να λάβετε υπόψη σας το άρθρο για το Μαγκρίτ) προσπαθήστε να απαντήσετε στο ακόλουθο ερωτήμα: 1. Τι είναι η γλώσσα και ποια είναι η σχέση της με τη φιλοσοφία;